Luisteren als hulpverlener en hoe we nog veel meer kunnen horen

Geschreven door: Margreet Krottje

Ken je dat, afgeleid raken tijdens een gesprek  met een cliënt? Even op je telefoon willen kijken of dat je steeds te binnen schiet wat je nog allemaal moet doen? Dat je je afvraagt of je alles wel in het dossier gezet hebt?

Wat is er aan de hand?

We zijn druk, lopen over, alles is belangrijk en er is steeds meer. We moeten ook steeds meer. We zitten vol en zijn moe en dus past er vaak niet heel veel meer bij. Dan houden we ons vast aan onze lijstjes, vinken we af wat we moeten weten. We hebben alle vragen gesteld. Maar weten we nu eigenlijk wel wie die cliënt is die voor me zit? Of heb ik alleen de antwoorden aan de oppervlakte gekregen? Heb ik doorgevraagd? De vraag onder de vraag gehoord? Vaak niet.

Wat gebeurt er dan met een cliënt?

Maar al te vaak krijg ik cliënten in de praktijk die radeloos of wanhopig zijn. Ze hebben een traject doorlopen, maar voelen zich niet gehoord en niet begrepen. Ze voelen zich een nummer en doordat er niets verandert gaan ze aan zichzelf twijfelen. Dat is niet wat we willen.

Naast onze eigen drukte worden we ook door het management en de directie constant uitgenodigd om harder te werken, productie te draaien, alle details kloppend te maken. Dat moeten we verantwoorden. Daarin wordt echter de ruimte om onze cliënten goed te horen steeds kleiner. Het gaat niet meer over de inhoud, de cliënt, maar de vorm is leidend geworden. Ook dat nodigt uit tot niet meer goed kunnen luisteren en daardoor wanhoop bij diezelfde cliënt.

Tamara vertelde helemaal trots dat het heel goed ging. Ik hoorde haar, maar was niet overtuigd. In de dagbehandeling waren alle hulpverleners overtuigd dat het goed ging omdat Tamara een ster was in de goede antwoorden geven. Toen ik aangaf dat ik niet overtuigd was, blies ze uit. Gelukkig, zij had dat gevoel namelijk ook niet, maar iedereen zei dat steeds, dus dan moest het wel zo zijn.

Wat ontbreekt er als we niet meer goed luisteren?

Als we niet goed luisteren, horen we de woorden nog wel, de inhoud ergens ook, maar alle nuances krijgen we dan niet goed mee. We missen de blik, de weifeling, de vraag achter de vraag. Als goede toehoorders, die we eigenlijk als mens zijn, zien en horen we veel meer dan de woorden. Helaas zijn we erg op de inhoud gericht geraakt door de manier waarop we leven en gaat al die extra waardevolle informatie nog wel eens aan ons voorbij.

We gebruiken heel veel woorden nog wel, maar leven ze niet meer. Bijvoorbeeld:

Volg je hart.

Prachtig, maar wie doet dat nog écht?

Als we dat oprecht weer gaan doen, geloof ik erin dat we ook automatisch betere hulpverleners worden. In luisteren naar ons hart, horen we nuances, maar ook onze bezieling en begaan zijn met de ander. Zo wezenlijk anders dan alleen onze lijsten afvinken. En vooral zo warm en waardevol!

Wie doet er mee?

Meer mens in de GGZ, een
pleidooi aan mijn collega's

Terug naar onszelf, gewoon en in verbinding. Weg van protocollen, controle en gestandaardiseerd. Gewoon weer als mens, op ons mooist!

Bestel het boek
€17,50incl. 9% BTW